رواندرمانیسبک زندگیمعرفی کتابمکاتب روانشناسی
معرفی کتاب پیش درآمدی بر روایت‌درمانی اثر آلیس
رویکردی پست‌مدرن به فرآیند رواندرمانی
مقدمه کتاب پیش درآمدی بر روایت‌درمانی
قرن بیست و یکم شاهد گسترش نفوذ رویکردهای پست‌مدرن و پساساختارگرا بر روش‌های کار با مراجعین در فضای مشاوره و رواندرمانی بوده است. روایت‌درمانی به‌عنوان یکی از مطرح‌ترین این رویکردهای پست‌مدرن و پساساختارگرا، ایده‌ها و نگاه‌های تازه‌ای را به روان‌درمانگران و مشاورین کنجکاو و فعال هدیه کرد. طی سه دهه‌ی گذشته و برای نخستین بار در تاریخ رشته‌های مشاوره روانشناسی و رواندرمانی، روش‌ها و رویکردهایی برای روند کار با مراجعین شکل گرفتند که محدود به نظریات و تحقیقات یک فرد و بر اساس یافته‌های تنها یک شاخه از دانش نبودند.
روایت‌درمانی برای ارتقای کیفی فرایند کار مشاوره با انسانی که در یک جامعه و بستر فرهنگی خاص زندگی می‌کند، از دانش موجود در دیگر رشته‌های علوم انسانی از جمله فلسفه، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و هرمنوتیک بی‌بهره نمی‌ماند. با حساسیتی نسبت به بستر فرهنگی زندگی فرد مراجعه‌کننده، روایت درمانی می‌کوشد تا از دانسته‌های خود فرد درباره‌ی توانمندی‌هایش در روند کار مشاوره استفاده کند. با در نظر گرفتن تأثیر محیط زندگی و بستر زندگی افراد بر داستان‌هایی که درباره‌ی خویش دارند، روایت درمانی مشکل فرد مراجعه‌کننده را آمیخته در وجود وی نمی‌داند و مشکل را خارج از فرد می‌بیند. یک روایت‌درمانگر می‌کوشد تا ارتباطی مشارکت گونه با فرد مراجعه‌کننده برقرار کند تا از این طریق هر دوی آنها با اتکا به توانمندی‌ها و دانسته‌های فرد بتوانند به کاستن سیطره‌ی «مشکل» بر زندگی فرد بپردازند.
با وجود نوپایی، آوازه و نفوذ روایت درمانی به‌عنوان یکی از بروزترین و مطرح‌ترین رویکردها در زمینه‌ی مشاوره روانشناسی و رواندرمانی طی سه دهه‌ی گذشته در سرتاسر دنیا به گوش رسیده است. آنچه این مجموعه روش‌های کاری را برجسته و ارزشمند می‌سازد، انعطاف فرهنگی بالقوه‌ی آنهاست؛ انعطافی که روایت درمانی را به‌عنوان رویکردی پویا، قابل بازنگری و دگردیسی در بسترهای مختلف فرهنگی به فعالان شاخه‌های مربوط در سرتاسر جهان معرفی کرده است.
درباره روایت‌درمانی
روایت‌درمانی در میانه‌های دهه‌ی هشتاد میلادی توسط «مایکل وایت» و «دیوید اپستون» بنیان نهاده و به این نام ارائه شد. با این وجود خود مایکل وایت و دیوید اپستون در همان سال‌های نخستین مطرح کردند که با نام‌گذاری روش‌های روایی کار به روایت درمانی موافق نیستند. آنها مطرح کردند که این نام‌گذاری برخلاف فلسفهٔ زیربنایی روش‌های کار روایی (پساساختارگرایی) می‌باشد و همچنین واژهٔ “درمانی” با رویکردی که روایت درمانگران به مراجعین دارد سازگار نیست. مایکل وایت در مقدمهٔ یکی از کتاب‌هایش که در سال ۱۹۹۲ به چاپ رسید می‌گوید:
به نظر می‌رسد دست‌کم تا امروز، کار ما موفق شده است در برابر هرگونه طبقه‌بندی مهندسی‌شده ایستادگی کند. با وجود اینکه دیگران از طریق توصیفاتی ساده و گاهی اوقات جمع‌بندی‌هایی قاطع و نهایی به معرفی کار ما پرداخته‌اند، بیشتر این توصیفات و جمع‌بندی‌ها به شدت ناهمگون و نامتجانس بوده‌اند و هیچ‌یک از آنها به‌طور کامل برای ما رضایت‌بخش نبوده است … در رد کردن نام‌گذاری کارمان به شکلی که آن را با هر یک از مکاتب خانواده‌درمانی و مشاوره مرتبط سازد، استوار مانده‌ایم و همچنین به شدت مخالف این ایده هستیم که مشارکتمان را به عنوان یک مکتب کاری مجزا در نظر بگیریم.
باور داریم که چنین نام‌گذاری تنها منجر به کاسته شدن آزادی ما در راستای بررسی و کنکاش بیشتر در میان ایده‌ها و روش‌های کاری مختلف می‌شود. همچنین این نام‌گذاری باعث می‌شود که شناسایی مشارکت‌ها و هم بخشی‌های بی‌همتای دیگران در جهت توسعهٔ این روش‌ها دشوار شود. از این رو در مجموع تمایل داریم کار توسعهٔ این روش‌های کاری همچون کتابی گشوده و در حال نگاشته شدن باقی بماند. ما توجهات را به این واقعیت جلب می‌کنیم که یکی از مهم‌ترین ابعاد مرتبط با این کار که برای ما از درجهٔ اهمیت محوری برخوردار است، «روحیهٔ ماجراجویی» می‌باشد.
بیشتر «اکتشافاتی» که نقش عمده‌ای در توسعهٔ روش‌های کارمان داشته‌اند از پس چنین واقعیتی سر برآورده‌اند (در پاسخ به پیامدهای بی‌همتایی که در کار با خانواده‌های مختلف به آنها برخوردیم) و همچنین ملاحظات تئوریکی که ما را در مسیر کنکاش و گسترده‌سازی محدوده‌ی روش‌های کارمان یاری رسانده‌اند (اپستون و وایت، ۱۹۹۲]).
با این وجود روش‌های کار روایی به سرعت و در دهه نود میلادی در آمریکا به شهرت رسید و فراگیر شد و بیشتر افراد آن را با همان نام روایت درمانی می‌شناسند. این شهرت، با چاپ و انتشار کتاب‌ها و تحقیقات مختلف این دو فرد در رابطه با روند درمان افرادی با مشکلات اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی، بی‌اشتهایی عصبی و حتی اسکیزوفرنی، بیشتر شد. طی سال‌های اخیر این رویکرد رواندرمانی به گسترهٔ وسیع‌تری از مشکلات پرداخت و تحقیقات زیادی انجام گرفت و امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین مکاتب رواندرمانی و مشاوره پست‌مدرن مطرح می‌باشد.
نظرات خود در مورد این کتاب را برای کاربران سایت بهداشت روان ارسال کنید.
کتاب: پیش درآمدی بر روایت‌درمانی
نویسنده: آلیس مورگان
مترجم: پیمان آب خضر، گیتا پیربادیان
