اختلالات روانیارتقاء سلامت روانفرزندپروری و رشد
ترس از مدرسه
راهکار برای از بین بردن ترس از مدرسه در کودک
ترس از مدرسه، مدرسه هراسی یا فوبیای مدرسه چیزهایی است که برخی از پدر و مادران هنگامیکه کودکشان را برای نخستین بار به مدرسه میفرستند با آن روبه رو میشوند. ترس از مدرسه در روز نخست طبیعی است چون کودک برای نخستین بار به جایی تازه رفته است که تاکنون با آن آشنایی نداشته و این ترس همان روز به پایان میرسد. اگر این ترس دنباله داشته باشد کودک را دچار مشکل خواهد کرد. جدی نگرفتن و کمتوجهی به این ترس میتواند زمینهساز تشدید و پدید آمدن فوبیای مدرسه شود.
ترس از مدرسه با نشانههای گوناگون جسمانی و روانی همراه است. کودکانی که از مدرسه میترسند دچار سردرد، تب، دردهای شکم، تهوع و مشکلات خواب میشوند. گوشهگیری، گریه کردن، رفتار پرخاشگرانه و … را میتوان نشانههای روانی ترس از مدرسه دانست.
دلایل ترس از مدرسه یا فوبیای مدرسه
ترس از مدرسه (مدرسه هراسی) میتواند ریشههای محیطی، خانوادگی یا فردی داشته باشد. پدر و مادر در پدید آمدن این ترس نقش دارند. ترس و اضطراب کودکان پیش از هر چیز به خاطر جدایی از پدر و مادر پدید میآید. پدر و مادری که کودکان را بیشازاندازه به خود وابسته میکنند زمینه را برای پدید آمدن اختلال اضطراب جدایی در کودکان پدید میآورند. اضطراب جدایی هنگام دور شدن از پدر و مادر در کودک نمایان میشود. پس والدینی که کودکشان را بیشازاندازه به خود وابسته میکنند باید بدانند که در هنگام مدرسه رفتن با چالش ترس از مدرسه روبهرو خواهند شد. اختلال اضطراب جدایی یکی از شایعترین دلایل ترس از مدرسه در کودکان است. اگر میدانید که کودکتان دچار این اختلال است از یک روانشناس کودک برای درمان او کمک بگیرید.
کودکانی که خجالتی، کمرو یا درونگرا هستند بیش از دیگر کودکان دچار ترس از مدرسه میشوند. این کودکان به خاطر اینکه نگران مسخره شدن یا زیر ذرهبین بودن از سوی دیگران هستند دچار احساس ترس میشوند.
این احتمال هست که محیط مدرسه برای کودک ناخوشایند باشد. کودکان گاهی در مدرسه با همسالانشان درگیر میشوند و این درگیریها کابوس روزانهی آنهاست. کودکان تا جایی که بتوانند کشمکش با همسالانشان را برای پدر و مادر بازگو نمیکنند چون این کار را نشانهی ضعف و ناتوانی خود میدانند. برخی از آموزگاران و کارکنان مدرسه با کودکان رفتار سختگیرانه دارند یا به تنبیه کودکان میپردازند ممکن است ترس کودک به خاطر چنین چیزهایی باشد. در سراسر جهان مواردی از تجاوز به کودکان (چه پسر و چه دختر) در مدرسه گزارش شده است. اگر کودکتان از رفتن به مدرسه ترس دارد بهتر است این مورد را هم در نظر داشته باشید اما کودکتان را در این زمینه با پرسشهایتان سردرگم و نگران نکنید.
گاهی عوامل کوچک زمینهساز ترس میشوند شاید کودکتان نمیتواند بند کفش خود را ببندد. شاید خجالت میکشد که برای رفتن به دستشویی از آموزگارش اجازه بگیرید و تا آمدن به خانه دستشویی نمیرود. شاید همکلاسیاش که کنارش مینشیند او را آزار میدهد یا فاصلهاش از تخته دور است و نمیتواند آموزگارش را به خوبی ببیند یا صدایش را بشنود. همین چیزهای کوچک نیز میتواند زمینهساز ترس در دانشآموز شود. همانگونه که پیشتر گفته شد ترس در روزها و ماه نخست طبیعیست اما اگر این ترس برای سالها همراه کودک باشد به شکل فوبیا در خواهد آمد.
راهکارهای درمان ترس از مدرسه، فوبیای مدرسه یا مدرسه هراسی
بهتر است کودکان پیش از مدرسه به مهدکودک یا پیشدبستانی بروند. ساختار پیشدبستانی همانند مدرسه است و در آمادهسازی کودکان برای رفتن به مدرسه مؤثر خواهد بود.
اگر هنوز کودکتان را به مدرسه نبردهاید و میدانید وابستگی شدید به شما دارد پیش از آغاز سال تحصیلی، کودکتان را به مدرسه ببرید او را با محیط مدرسه آشنا کنید و برایش از خوبیهای مدرسه سخن بگویید. بگذارید محیط مدرسه پیش از آغاز سال تحصیلی برای او آشنا باشد احساس آشنایی میتواند از ترس کودک بکاهد. او را با آموزگارش آشنا کنید تا کمی با او گفتوگو کند. برخی از پدر و مادران به کودکی که تاکنون به مدرسه نرفته است میگویند نباید از مدرسه بترسد؛ همین جمله میتواند زمینهساز ترس از مدرسه شود چون کودک به این فکر میکند که ممکن است مدرسه جایی ترسآور باشد. پس از گفتن واژهها و جملات منفی خودداری کنید.
برایش روشن کنید که او چند ساعت از روز را در کنار همسالانش خواهد بود و در پایان ساعت مدرسه شما برای بازگرداندنش به خانه همراهش خواهید بود. پیشنهاد میکنم در هفتهی نخست خودتان او را به مدرسه ببرید و به خانه بازگردانید تا احساس تنهایی و طرد شدن نکند. از او بخواهید دربارهی رخدادهایی که در مدرسه برایش پیش آمده سخن بگوید و تلاش کنید شنوندهی خوبی باشید.
در روز نخست میتوانید در مدرسه حضور داشته باشید اگر آموزگار نیاز دانست میتوانید یک ساعت در کلاس کنار فرزندتان بنشینید تا احساس ترس او کاهش یابد اما او را آگاه کنید که در ساعات دیگر پشت در کلاس خواهید بود. در روزهای آینده نباید به کلاس وارد شوید اما میتوانید پشت در بمانید به یاد بسپارید که در روزهای آینده باید حضورتان در مدرسه کاهش یابد تا حساسیت او کم شود.
پدر و مادر نخستین کسانی هستند که میتوانند به کودک برای درمان ترس از مدرسه کمک کنند. نباید نسبت به احساس ترس کودک خشمگین شوید یا او را مسخره و سرزنش کنید او نیازمند درک و یاری شماست سرزنش شدن احساس ترس را در کودک افزایش میدهد. از مقایسه کردن کودکتان با دیگران خودداری کنید. بگذارید کودک دربارهی احساس و تجربههایش که در مدرسه پیش آمده سخن بگوید. گفتوگو بخش مهمی از مشکل را برطرف میکند چون کودک میفهمد ترس او دلیل منطقی ندارد. برایش از خاطرات خوب خودتان که در مدرسه داشتهاید سخن بگویید تجربههای خوبتان را با او در میان بگذارید.
نباید کودک را با زور یا تنبیه به مدرسه فرستاد تنبیه کردن کودک اثر منفی خواهد داشت و احساس ترس و اضطراب او را افزایش میدهد. همکلاسیها میتوانند به کاهش و جلوگیری از ترس در کودک کمک کنند. به فرزندتان پیشنهاد کنید که با چند همکلاسی خود دوست شود قرار گرفتن در یک گروه دوستانه ترس کودک را کاهش میدهد.
خوشبختانه امروزه آموزگاران برای برخورد با دانشآموزانی که دچار ترس از مدرسه هستند آموزش دیدهاند. معلم باید با لبخند و مهربانی با کودکان برخورد کند بهگونهای که کودک احساس کند آموزگارش را میشناسد و نسبت به او احساس ترس نداشته باشد. تکالیفی که به کودکان سپرده میشود باید با تواناییهایشان تناسب داشته باشد. از تنبیه و جریمهی کودکان ابتدایی خودداری کنید. همکاری والدین و آموزگار با یکدیگر یکی از بهترین راهکارهای کاهش ترس کودکان از مدرسه است پس اگر کودکی دارید که از مدرسه میترسد با آموزگارش دراینباره گفتوگو کنید چون او تنها کسی است که در ساعت حضور کودک در مدرسه رفتار و واکنشهای او را میبیند.
با فرزندتان و آموزگارش گفتوگو کنید تا ریشههای ترس را بشناسید و برای برطرف کردن مشکلات تلاش کنید. اگر با این راهکارها ترس کودکتان از مدرسه همچنان پابرجا بود از روانشناس کودک کمک بگیرید. اگر کودکتان سالهاست که از مدرسه میترسد احتمال دارد که دچار اختلال فوبیای مدرسه باشد پس نیازمند کمک روانشناس است. فوبیای مدرسه اختلال روانی است که اگر درمان نشود تا بزرگسالی نیز همراه فرد خواهد ماند و تأثیرش حتی در دانشگاه نیز دیده میشود. برخی از پدر و مادران گمان میکنند که روانشناس کودک کمکی به فرزندشان نخواهد کرد باورهای نادرست را کنار بگذارید و برای بهبود فرزندتان از روانشناس کودک کمک بگیرید.
نظرات خود را برای بهداشت روان ارسال کنید