محیط‌گرایی لاک
فلسفه تربیتی لاک شخصیت انسان‌ها را غالباً شکل گرفته توسط محیط‌های اجتماعی آنها و به‌ویژه آموزش‌وپرورش می‌داند. نقطه آغاز نظریه لاک، رد اندیشه‌های فطری در انسان بود. لاک می‌گفت صحیح‌تر آن است که ذهن انسان را لوحی سفید تصور کنیم و بر این باور باشیم که همه‌چیز از محیط به ذهن وارد می‌شود. لاک بعدها این بیان را قدری تعدیل کرد. اگرچه تجربیات بشر از محیط ناشی می‌شود، شخص می‌تواند طی زمان، از طریق تأمل بر افکار و باورهایش نیز یاد بگیرد. لاک همچنین دریافت که در انسان‌ها، برخی عواطف درون‌زاد و برخی تفاوت‌های ذاتی وجود دارد. اما در کل، لاک معتقد بود محیط است که ذهن را شکل می‌دهد. او تأکید داشت تأثیر محیط، به‌ویژه در سال‌های اولیه دوران کودکی، بسیار نیرومند است.
بسیاری از افکار و احساسات ما را تداعی‌ها (associtations) به وجود می‌آورند. بیشتر رفتار ما با تکرار (repetition) به وجود می‌آید. ما با تقلید (imitation) نیز می‌آموزیم. سرانجام و از همه مهم‌تر، ما از طریق پاداش (reward)، و تنبیه (punishment) فرامی‌گیریم.
فلسفه تربیتی لاک
خویشتن‌داری (self control)، لاک معتقد بود که هدف اصلی تعلیم و تربیت خویشتن‌داری است. اگر می‌خواهیم کودکان منضبط بار آیند باید از همان ابتدا با آنها جدی باشیم زیرا از بین بردن عادات اولیه، دشوار است.
باید تنها به رفتارهای منطقی کودکان پاداش دهیم و همواره از تأیید رفتارهای غیرمنطقی و زیاده‌طلبی آنان خودداری کنیم. لاک با تنبیه بدنی (physical punishment) مخالف بود. این تنبیه، تداعی‌های نامطلوبی را موجب می‌شود. تنبیه بدنی اغلب بی‌نتیجه است. تنبیه فعالیت ذهن را متوقف می‌کند و آنگاه به‌جای کودکی نامنظم، با موجودی افسرده و غمگین سروکار خواهید داشت.
بهترین پاداش‌ها، تحسین و تعریف و بهترین تنبیه، عدم‌تأیید است. لاک معتقد بود که اگر بتوانید در کودکان عشق به محبوب بودن را به وجود آورید، آنگاه خواهید توانست آنها را هر طور که می‌خواهید، تربیت کنید و آنها به تمام فضیلت‌ها عشق خواهند ورزید. لاک برای شجاعت (courage)، ارزش قائل بود. مشکل این است که کودکان، ترس‌های بسیاری را فرامی‌گیرند. لاک معتقد بود می‌توانیم این ترس را با نزدیک کردن تدریجی کودک به منبع ترس می‌توانیم از بین ببریم. لاک توصیه کرد که کودکان را در برابر درد، به‌صورت آرام و تدریجی مقاوم بسازیم.
ویژگی‌های خاص کودکان (children’s special characteristics). بحث لاک درباره بی‌فایده بودن آموختن مقرراتی که فراتر از درک کودک است، موضوع جدیدی را به نظام تربیتی او وارد کرد.
آموزش تحصیلی (academic instruction). آموزش وقتی بیشترین تأثیر را دارد که کودکان از آن لذت ببرند. لاک بر ضرورت بهره‌گیری از کنجکاوی طبیعی کودک تأکید کرد. وی گفت که کودکان یادگیری را برای یادگیری انجام می‌دهند.
پیمان دوستی
۱۷ فروردین ۱۳۹۴
نظرات خود را برای بهداشت روان ارسال کنید
منبع
