تفاوت اگزیستانسیالیسم و نهلیسم در چیست؟

بشر آینده بشر است! ژان پل سارتر

این جمله‌ی معروف از ژان پل سارتر فیلسوف نامدار اگزیستانسیالیست است.

حال باید به تعریف واژه اگزیستانسیالیسم بپردازیم.

اگریستانسیالیسم

اگزیستانسیالیسم یا هستی‌گرایی یا باور به اصالت وجود (به انگلیسی: Existentialism) اصطلاحی است که به کارهای فیلسوفان مشخصی از اواخر سدهٔ نوزدهم و اوایل سدهٔ بیستم اعمال می‌شود که با وجود تفاوت‌های مکتبی عمیق در این باور مشترک‌اند که اندیشیدن فلسفی با موضوع انسان آغاز می‌شود نه صرفاً اندیشیدن موضوعی. در هستی‌گرایی نقطه آغاز فرد به وسیلهٔ آنچه «نگرش به هستی» یا احساس عدم تعلق و گم‌گشتگی در مواجهه با دنیای به ظاهر بی‌معنی و پوچ خوانده می‌شود مشخص می‌شود.

طبق باور اگزیستانسیالیست‌ها زندگی بی‌معناست مگر اینکه خود شخص به آن معنا دهد؛ این بدین معناست که ما خود را در زندگی می‌یابیم، آنگاه تصمیم می‌گیریم که به آن معنا یا ماهیت دهیم همان‌طور که سارتر گفت ما محکومیم به آزادی یعنی انتخابی نداریم جز اینکه انتخاب کنیم؛ و بار مسئولیت انتخابمان را به دوش کشیم.

تفاوت اگزیستانسیالیسم و نهلیسم در چیست؟

اگرچه که بین این واژه و نهلیسم  (هیچ‌انگاری نیهیلیسم) تفاوت وجود دارد. نهلیسم به معنای پوچ بودن جهان است و فرد خود را در برابر تغیر و معنا دادن به جهان منفعل می‌داند و جهان را سرتاسر پوچ و بی‌معنا می‌داند.

اگزیستانسیالیسم را می‌توان نوعی امید دانست و حرکت برای تغیر و به وجود آوردن جهانی بهتر.

همان‌طور که نیچه از صندوقچه پاندوراس صحبت می‌کند که آن صندوقچه امیدی است که فرد می‌توان با آن به تغیر و معنا دادن به جهان استفاده کرد.

و در پایان باید به این عبارت از سارتر اشاره کنیم:

اگزیستانسیالیسم به قدرت عواطف و شهوات معتقد نیست. این مکتب هیچ‌گاه عقیده ندارد که عواطف نیک، سیلی بنیان کن است که بشر را جبراً به سوی بعضی اعمال می‌راند و در نتیجه ممکن است وسیله رفع مسئولیتی بشمار رود. به اعتقاد ما بشر مسئول عواطف و شهوات خود است.
همچنین اگزیستانسیالیسم عقیده ندارد که ممکن است بشر آیه‌ای ازلی در روی زمین بیابد که او را راهبر شود؛ زیرا به عقیده ما، بشر شخصاً و به دلخواه خود، آیه‌ها را کشف و تعبیر می‌کند.
(سارتر، اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی)

مقاله :تفاوت اگزیستانسیالیسم و نهلیسم در چیست؟
نویسنده :امیرحسین حسینی‌پور