اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی : بهترین مثال از شخصیت اسکیزوتایپی(اسکیزوتایپال)، تراویس بیکل در فیلم راننده تاکسی است. این افراد به‌قدری طرز تفکر، رفتار و پوشششان غیرمعمول است، که با یک نگاه گاهی تشخیص داده می‌شوند. این الگوی رفتاری گاهی آنها را به باورهای هذیان گونه‌ای سوق می‌دهد. آنها به‌سختی می‌توانند روابط خوبی داشته باشند و هیجانات سطحی را بروز می‌دهند. گاهی این حالت عجیب‌وغریب بودنشان، آنها را به انزوا می‌کشاند. آنها معمولاً عاطفه‌ای متناسب با موقعیت نشان نمی‌دهند که باعث ناسازگاری‌شان در اجتماع می‌شود. در این نوشته قصد داریم با این نوع افراد بیشتر آشنا شویم.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی ازنظر نحوه‌ای که فکر می‌کنند، رفتار می‌کنند، و با دیگران ارتباط برقرار می‌کنند، حتی در نحوه‌ای که لباس می‌پوشند، عجیب‌وغریب هستند. اندیشه‌های عجیب آن‌ها ممکن است افکار و اعتقادات سحرآمیز به پدیده‌های روانی، مانند غیب‌گویی و تله‌پاتی را شامل شود. امکان دارد آن‌ها تجربیات ادراکی غیرعادی به شکل هذیان داشته باشند. بااینکه گفتار آنها گسیخته نیست، محتوای آن برای دیگران عجیب به نظر می‌رسد.

عاطفه آنها محدود و مناسب است. آنها اغلب به دیگران مشکوک‌اند و می‌توانند افکار عطفی داشته باشند، یعنی اعتقاد به اینکه رفتار دیگران یا موضوع یا رویدادی تصادفی، به آنها اشاره دارد. آنها قادر نیستند لذت را تجربه کنند و زندگی‌شان به‌قدری خنک و بی‌مزه است که آنها را از جوش‌وخروش محروم می‌کند. این افراد مانند کسانی که به اختلال شخصیت اسکیزوید مبتلا هستند، به‌سختی می‌توانند روابط نزدیک برقرار کنند، زیرا در کنار دیگران احساس ناراحتی می‌کنند- تااندازه‌ای به‌این‌علت که مظنون هستند. درواقع، پژوهشگران ویژگی‌های عجیب بودن کناره گزینی و انزوای اجتماعی را بارزترین خصوصیات این اختلال می‌دانند (فوساتی و همکاران،۲۰۰۱).

ارتباط با اسکیزوفرنی

نشانه‌های انزوای اجتماعی، عجیب‌وغریب بودن ارتباط غیرعادی و سازگاری اجتماعی نامناسب که با اختلال شخصیت اسکیزوتایپی همراه هستند آن را در طیف اسکیزوفرنی قرار می‌دهد. (رودریگز سولانو و گونزالز د چاور،۲۰۰۰). طبق این دیدگاه، نشانه‌های اختلال شخصیت اسکیزوتایپی بیانگر شکل نهفته اسکیزوفرنی هستند، بدین معنی که افراد مبتلا به نشانه‌های اسکیزوتایپی چنانچه با شرایط زندگی دشواری مواجه شوند که توانایی آن‌ها را در برقراری تماس با واقعیت به چالش بطلبند، در برابر ابتلا به روان‌پریشی تمام‌عیار آسیب‌پذیر هستند. این موضع اولین بار در اوایل دهه ۱۹۸۰ بعد از انتشار بررسی پیگیری ۱۵ ساله افرادی که ملاک‌های اختلال شخصیت اسکیزوتایپی اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت مرزی را برآورده کرده بودند، اتخاذ شد. در انتهای دوره پیگیری افراد اسکیزوتایپی بیشتر شبیه افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص داده‌شده بودند عمل می‌کردند تا آن‌هایی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا بودند (مک گلاشان،۱۹۸۳).

شواهدی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوتایپی از برخی نابهنجاری‌های زیستی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی مانند نارسایی‌های حافظه (رویتمن و همکاران ۲۰۰۰) بطن‌های بزرگ مغز (کورکاوا و همکاران ۲۰۰۰) و نابهنجاری‌های حرکات چشم (لاریسون، فرانته بری‌اند.

ویژگی های تشخبصی شخصیت اسکیزوتایپی

• تجربیات ادراکی غیرعادی، ازجمله هذیان‌های جسمانی
• تفکر و گفتار عجیب‌وغریب
• سوءظن با اندیشه پردازی پارانوید
• عاطفه نامناسب یا محدود
• رفتار یا وضع ظاهر عجیب‌وغریب
• فقدان دوستان نزدیک یا افراد محرم راز به‌جز خویشاوندان نزدیک
• اضطراب اجتماعی شدید که به ترس‌های پارانوید مربوط است

منبع:

کتاب: آسیب‌شناسی روانی
نویسنده: ریچارد پی هالجین – سوزان کراس ویتبورن
مترجم: یحیی سیدمحمدی