بهداشت روانسبک زندگی
آیکیو یا بهره هوشی ، ارثی است یا اکتسابی؟
چه میزان از هوش هر فرد اکتسابی و چه میزان ارثی است؟

آیکیو یا بهره هوشی: ۷۰ درصد «ضریب هوشی» یا «آی کیو» (IQ) ارثی بوده و بقیه آن نیز در گرو عواملی مانند تغذیه سالم و عوامل محیطی است.
طی ۱۰۰ سال گذشته مردم باهوشتر شدهاند و آیکیو آنان به ۱۰۰ تا ۱۳۰ افزایش یافته، کسی که دارای این آیکیو است در اوایل قرن بیستم خیلی با استعداد در نظر گرفته میشد. کسی که امروز آیکیو ۱۰۰ دارد مانند آن بوده که یک قرن پیش آیکیو او ۱۳۰ و خیلی با هوش بوده است.
تحقیقات در مورد ارثی یا اکتسابی بودن آیکیو یا بهره هوشی
جیمز فلاین محقق اتریشی درباره افزایش آی کیو طی سالها تحقیق کرده است. او در یک تیم بسکتبال بازی میکرد که در آن تیم خیلی موفق بود اما وقتی پنج سال بعد دوباره در برابر همان تیم قرار گرفت، دیگر اوضاع مثل سابق نبود، بسکتبالیستهای جوان برنده شدند، نه فقط به خاطر آنکه سریعتر بودند، بلکه به خاطر آنکه بازی تغییر کرده بود. بازی منعطفتر، پویاتر و غیرقابل پیشبینیتر شده بود.
اکنون هر کسی بسکتبال بازی میکند، ترفندی را کشف کرده و به دیگری یاد میدهد، بنابراین سطح بازی ظرف کمتر از چند سال خیلی افزایش یافت، به طوری که فلاین که زمانی یک بازیکن فوقالعاده بود، اکنون فقط یک بازیکن متوسط به شمار میرفت.
فلاین به عنوان استاد علوم سیاسی در نیوزلند بعدها دریافت که هوش باید افزایش یافته باشد؛ او دریافت که به نظر میرسد ضریب هوشی در برخی کشورها ظرف چند سال افزایش یافته و مانند بازی بسکتبال، هر چه اطلاعات در زندگی مردم بیشتر میشود مردم به همان اندازه باهوشتر میشوند.
مطالعات جدید
طبق مطالعات جدید، ضریب هوش در قرن بیستم در ۳۱ کشور افزایش یافته است. با این وجود منتقدان و پژوهشگران تا مدتها عقیده فلاین را اشتباه آماری میدانستند، زیرا از زمان مطالعات روی دو قلوها، کشف شده بود که هوش تا ۷۰ درصد ارثی و ۳۰ درصد اکتسابی است، بنابراین ضریب هوشی در نسلها باید ثابت باقی بماند. رشد ضریب هوش از ۴۰ سال پیش در بسیاری از کشورها تدریجی بوده است.
حق با فلاین بوده است. اکنون دانشمندان دانشگاه وین ثابت کردهاند که بهره هوشی از اوایل قرن بیستم افزایش یافته و اکنون آیکیو مردم ۳۰ امتیاز بیشتر از بهره هوشیمردم در سال ۱۹۰۹ است.
یاکوب پیتشینگ یکی از محققان معتقد است که حال دیگر مرزبندی بین اعداد باهوش و کمهوش مسخره به نظر میرسد. او و همکارش ۲۱۹ مطالعه روی ۳۱ کشور با چهار میلیون نفر را مورد مطالعه قرار دادند تا تئوری فلاین را بررسی کنند. طبق این مطالعات در همه جای دنیا، بهره هوشی با آغاز قرن ۲۰، افزایش چشمگیری یافته بود.
تحقیقات اشترن
الیزابت اشترن محقق اتریشی از دانشگاه زوریخ میگوید؛ اگر در گذشته فردی بطور متوسط میتوانست به ۲۰ سؤال طراحی شده در تستهای آیکیو پاسخ دهد، بهره هوشی او ۱۰۰ بود اما امروز باید به ۲۵ سؤال جواب بدهند تا بهره هوشی آنان ۱۰۰ محاسبه شود. این محقق اتریشی نشان داده که متوسط تعداد مسایل حل شده از سوی مردم طی سالها همواره افزایش مییابد.
طبق مطالعات، آی کیو افزایش یافته است، البته نه در یک سطح و نه در همه جا به یک اندازه.
ضریب هوشی در آلمان از سال ۱۹۵۰ میلادی به بعد (بعد از جنگ جهانی دوم) جهش بزرگی یافت اما بهره هوشی یا آی کیو در آسیا نسبت به اروپا کمتر افزایش داشته و از سال ۱۹۵۰ میلادی به بعد افزایش داشت اما به پای رشد آی کیو در اروپا نمیرسد. ضریب هوشی در چند کشور آسیایی به مدت طولانی بسیار کمتر از اروپا بوده و احتمالاً در همان سطح نیز باقی خواهد ماند. البته رشد ضریب هوشی در کشورهای ترکیه، برزیل و کنیا در سالهای گذشته بیشتر از آلمان بوده است.
طبق آخرین گزارشهای منتشر شده در برخی رسانههای داخلی، ایران با متوسط آی کیو ۸۴ به همراه چندین کشور دیگر در مقام ۲۴ جهان است. مطالعات نشان میدهد رشد ضریب هوشی ظرف ۴۰ سال اخیر در بسیاری از کشورها به صورت خیلی آرام رشد داشته و به طور مثال کشورهای اسکاندیناوی به حدی رسیدهاند که آی کیو چند سال است که در آن کشورها، دیگر افزایش نمییابد.
عوامل مؤثر برای آیکیو یا بهره هوشی
طبق تحقیقات، تغذیه سالم، مراقبتهای پزشکی مناسب و فرصتهای تحصیلی مناسب طی صد سال گذشته، مهمترین عوامل رشد بهره هوشی برشمرده میشوند. این عوامل توضیحی برای این موضوع است که چرا در زمانهایی، ضریبهوشی دارای حد و مرز میشود: زمانی که تغذیه و مراقبتهای پزشکی دیگر نمیتوانند بهبود یابند. البته عوامل متعدد دیگری مانند میزان سرب در آب آشامیدنی در میزان ضریب هوشی نقش دارند.
هر چند آیکیو کودکان نیز مانند بزرگسالان نسبت به گذشته افزایش یافته اما این روند رشد در بزرگسالان بیشتر بوده است. در گذشته اگر افراد جواب مسئلهای را نمیدانستند آن را حل نمیکردند اما امروز آن را به هر حال جواب میدهند. تفکرات انتزاعی، نقش مهمتری پیدا کرده است. البته در اینجا پارادوکسی (تناقضی) ایجاد میشود که هم بهره هوشی افزایش مییابد در حالی که ۷۰ درصد آیکیو، ارثی است.
سوالات خود را برای مجله بهداشت روان ارسال کنید