ارتقاء سلامت روانانسانگرایی و روانشناسی مثبتبهداشت روانخودشکوفایی و عزت نفس
حرمت نفس و اعتمادبه‌نفس کودک
چطور خودانگاره محکمی برای کودکمان ایجاد کنیم؟
حرمت نفس و اعتمادبه‌نفس کودک
- حرمت نفس و اعتمادبه‌نفس کودک : زمانی که فرزندتان می‌خواهد با شما صحبت کند، اگر آب هم دستتان هست زمین بگذارید و سرتاپا گوش شوید و تا زمانی که صحبت‌های او تمام نشده است، صحبت نکنید و در ضمن نخواهید در آن زمان نقش معلمی ایفا کنید و اشتباهات او را اصلاح کنید. با این کار، او درمی‌یابد که چقدر برای او ارزش و احترام زیادی قائل هستید.
- هر زمانی که احساس خوبی نسبت به فرزندتان پیدا می‌کنید، آن را به صورت عملی و زبانی و از صمیم قلب ابراز کنید. گفتار و رفتار محبت‌آمیز و ستایش‌گرانه اولاً باعث می‌شود تا کودک از حس و نظر شما در مورد خودش مطلع و مطمئن شود و ثانیاً آنها را در درون خود تکرار و نهادینه کند.
- در تشویق و تحسین کردن و توجه به او دست‌ودل‌باز باشید. نگران نباشید، این عمل شما منجر به لوس شدن کودک نمی‌شود. بلکه برعکس باعث جلوگیری از آن می‌شود (البته به شرط اینکه در حد اغراق نباشد و در ضمن دروغ نباشد). در واقع بچه‌هایی که چنین کمبودی را حس می‌کنند، گرایش به لوس شدن دارند. بجای اینکه سرزنش‌گر، منع‌کننده و توبیخ‌گر باشید، سعی کنید تا حد امکان اشتباهات او را نادیده بگیرید و برعکس با ذره‌بین به دنبال پیدا کردن رفتار و صفات خوب او باشید و از آنها (خصوصاً در جمع) تعریف کنید. بهتر است تعریف و تمجید شما هدفمند و توصیفی باشد. مثلاً (ببین کوچولوی گلم چقدر قشنگ اتاقش را مرتب کرده! همه چیز را سرجاش گذاشته یا «ممنونم که به مامان کمک می‌کنی تا به داداش کوچولوت غذا بدم، تو خیلی مهربونی!» حتی در مواردی که خود را کنترل کرده و از انجام کاری منع شده، خودداری کرده است، بایستی کودک تشویق و تحسین شود. برای مثال، «از اینکه موقع جواب دادن تلفن، سروصدا نکردی یا چیزی نخواستی خیلی ممنونم، تو چقدر خوب وقت‌شناسی عزیزم!»
- از هر نوع طعنه زدن، دست انداختن، انگ زدن و دادن صفات نامناسب جداً پرهیز کنید. در برخی موارد لازم است تا رفتار نامناسب (و نه خود شخصیت کودک) مورد انتقاد قرار گیرد ولی هرگز این اجازه را ندارید که سرزنش شما همراه با تمسخر و یا تحقیر باشد (حتی به عنوان شوخی). کلماتی همچون دست‌وپا چلفتی، تنبل، هپلو، کور، کچل، تپل، خنگ و … همچون تیری زهرآگین بر حرمت نفس و شخصیت کودک هستند (تا ۶-۷ سالگی درکی از شوخی ندارند). در انتقاد سعی کنید از کلمه من بجای «تو» استفاده شود. برای مثال، بجای اینکه بگویید: «چرا تو این‌قدر نامرتب و تنبلی؟ نمی‌تونی یه کار به این سادگی رو انجام بدی؟» بگویید: «عزیزم من دوست دارم لباس‌هاتو مرتب تو کمد یا جالباسی بذاری تا اینکه روی کف اطاق ریخته شوند».
- به کودک خود بیاموزید تا جملات تأییدی مثبت در مورد خود را تمرین کند. دادن انرژی و تلقین مثبت به خود در انجام تمامی امور مهم و تأثیرگذار است. طرز تفکر و تلقی ما تعیین‌کننده احساس ما و احساس تعیین‌کننده رفتار خواهد بود. باید در زمان‌های مناسب به فرزندمان بیاموزیم تا از جملات تأییدی مثبت در مورد خود استفاده کنند. مثلاً «اگر به تلاشم ادامه بدهم میتونم موفق به شم».
- در تصمیم‌گیری‌هایی که به نحوی کودکتان نیز دخیل است، نظر او را نیز جویا شده و اگر تصمیم او زیان‌بار نیست، حتماً انجام دهید. مثلاً در مورد رنگ یا تزئین اطاقش اجازه دهید تا به کمک شما خود او تصمیم بگیرد و شما فقط مجری خواسته‌هایش باشید.
- در بازی‌ها هرازگاهی ببازید و نشان دهید که شکست آخر خط نیست.
- هرازگاهی به عمد اشتباه کنید و به فرزندتان نشان دهید نه تنها شما که برای او قادر مطلق به حساب میایید نیز ممکن است اشتباه کنید بلکه مسئولیت اشتباه خود را می‌پذیرید و سعی در اصلاح آن می‌کنید و از تلاش برای بهتر شدن و امید به اصلاح نیز دست نمی‌کشید.
- در حد توان کودک، در انجام امور مربوط به خودتان از او کمک بخواهید و کارش را تحسین کنید. مهم نیست که کامل انجام داده باشد یا نه (از کمک به گل‌کاری و شستن ماشین گرفته تا شکستن تخم‌مرغ در ظرف، دکور منزل و …).
تقویت حرمت نفس و اعتمادبه‌نفس کودک نوشته دکتر اصغر ساداتیان
منبع
حرمت نفس و اعتمادبه‌نفس کودک
