روان پویشی و روانکاویروانشناسی شخصیتسبک زندگی
غایتنگری خیالی در نظریه آدلر
چطور اهداف ذهنی و شخصی، رفتار انسان را تعیین میکنند
غایتنگری خیالی آدلر
غایتنگری خیالی را آدلر به این صورت به کار برد که ما هدفی اساسی، حالتی نهایی برای بودن و نیازی داریم که باید به سمت آن پیش برویم. بااینحال، هدفهایی که برای آنها تلاش میکنیم، امکانات بالقوه هستند، نه واقعیت. بهعبارتدیگر، ما برای آرمانهایی تلاش میکنیم که به صورت ذهنی در ما وجود دارند. آدلر باور داشت که هدفهای ما، آرمانهای خیالی یا تخیلی هستند که نمیتوان آنها را در برابر واقعیت آزمود. ما زندگی خود را بر اساس آرمانهایی چون همه افراد برابر خلق شدهاند یا همه افراد اصولاً خوب هستند، استوار میکنیم. هدف زندگی آدلر، چیره شدن بر مرگ بود؛ شیوه تلاش کردن او برای این هدف، دکتر شدن بود.
این عقاید، بر نحوهای که دیگران را برداشت و با آنها تعامل میکنیم، تأثیر میگذارند. برای مثال، اگر معتقد باشیم که رفتار کردن به شیوه خاص، پاداشهایی را در بهشت یا آخرت به ارمغان خواهد آورد، سعی خواهیم کرد مطابق با این عقیده رفتار کنیم. اعتقاد به زندگی پس از مرگ، بر واقعیت عینی استوار نیست، ولی برای کسی که این عقیده را دارد، واقعی است.
خودآرمانی هدایتکننده
آدلر به این مفهوم با عنوان غایتنگری خیالی رسمیت بخشید، دیدگاهی که اعلام میدارد وقتی در جهت کامل بودن تلاش میکنیم، عقاید خیالی، رفتار ما را هدایت میکنند. ما روند زندگی خود را با تعدادی از این خیالها هدایت میکنیم، اما فراگیرترین آنها، آرمان کمال است. آدلر اظهار داشت که بهترین صورتبندی این آرمان که انسانها تا کنون به وجود آوردهاند، مفهوم خداست. آدلر اصطلاحات «هدف نهایی ذهنی» یا «خودآرمانی هدایتکننده» را برای توصیف این مفهوم ترجیح داد، اما این همچنان به «غایتنگری خیالی» معروف است.
درباره تلاش برای برتری، دو نکته دیگر وجود دارد. اولی اینکه، این تلاش بهجای اینکه تنش را کاهش دهد، آن را افزایش میدهد. آدلر برخلاف فروید، معتقد نبود که تنها انگیزش ما کاهش دادن تنش است. تلاش برای کمال، به کوشش و صرف انرژی زیاد نیاز دارد، وضعیتی که کاملاً با تعادل یا حالت بدون تنش تفاوت دارد. دوم اینکه، تلاش برای برتری به وسیله فرد و جامعه هر دو آشکار میشود.
ما نه تنها بهصورت افراد مجزا، بلکه همچنین بهصورت اعضای گروه، برای برتری یا کمال تلاش میکنیم. ما سعی میکنیم فرهنگ خود را به کمال برسانیم. از نظر آدلر، افراد و جامعه، ارتباط و وابستگی متقابل دارند. افراد باید برای رفاه حال همه، بهصورت ثمربخش با دیگران همکاری کنند. بنابراین، از نظر آدلر، انسانها دائما برای این هدف خیالی و آرمانی تلاش میکنند. در زندگی روزمره خود چگونه سعی میکنیم به این هدف برسیم؟ آدلر با مفهوم سبک زندگی خود به این سؤال پاسخ داد.
منبع:
روانحامی
کتاب روانشناسی شخصیت شولتز
