ارتقاء سلامت روانبهداشت روانخودشکوفایی و عزت نفسروان پویشی و روانکاویفرزندپروری و رشدمکاتب روانشناسی
رشد هویت
هویت چطور در طول زمان متحول میشود
رشد هویت
اریکسون معتقد بود تکلیف عمده دوره نوجوانی تکوین هویت شخصی است. او بر این باور بود بحران هویت بخشی جداییناپذیر از رشد روانی اجتماعی سالم است. اگر ارزشها مورد تاکید والدین، معلمان و همسالان، همخوان باشد رشد هویتآسانتر میشود. در جامعههای ابتدایی الگوهای همانندسازی محدودتر و رشد هویت سهلتر صورت میگیرد. در جامعههای پیچیده زشد هویت کار دشواری است. بحران هویت باید در اوایل یا اواسط دهه سوم عمر حل شود تا فرد بتواند به مسائل دیگر زندگی بپردازد و فرد به هویت دست پیدا کند.
آثار روانشناختی بلوغ
بلوغ اثر چشمگیری در تصویر نوجوان از بدنش، عزتنفس، حالات خلق و روابطش با دیگران دارد. بیشتر نوجوانان این دوران را بدون تشویش و آشفتگی زیاد پشت سر میگذارند. پسرهای زودرس در مقایسه با همسالان دیررس خود از ظاهر خودشان بیشتر رضایت دارند و بیشتر از آنها حالتهای خلق مثبت را تجربه میکنند. برعکس دختران زودرس در مقایسه با دختران دیررس بیشتر دچار افسردگی، اضطراب و تعارضهای خانوادگی میشوند و از وضع ظاهر خود کمتر رضایت دارند. طبق نظر اریکسون شکلگیری و رشد هویت فردی تکلیف عمده دوره نوجوانی است.
رشد نوجوانی
به دوره گذرا از کودکی به بزرگسالی اطلاق میشود و تقریباً از ۱۲ سالگی آغاز و تا اواخر دهه دوم زندگی ادامه مییابد. نوجوان به بلوغ جنسی میرسد و هویت فردی خود را جدا از هویت خانواده بنا مینهد.
ناتوانی در کسب و زشد هویت شغلی بیش از هر چیز نوجوان را آشفته میسازد.
رشد جنسی
بلوغ دوره تکامل جنسی است که طی آن کودک از نظر زیستی به بزرگسالی برخوردار از توانایی تولیدمثل تبدیل میشود و دوره آن معمولاً ۳ تا ۴ سال است. با دوره، رشد سریع جسمانی شروع میشود و با رشد تدریجی اندامهای تناسلی و ویژگیهای جنسی ثانوی (رشد پستانها در دختر، رویش ریش در پسران، مو بر اندامهای تناسلی هر دو) همراه است.
قاعدگی
نخستین قاعدگی در اواخر دوره بلوغ تقریباً ۱۸ ماه پس از اوجگیری جهش رشد دختران رخ میدهد. نخستین قاعدگیها نامنظم و تخمکگذاری معمولاً یک سال بعد از نخستین قاعدگی شروع میشود. اولین انزال پسر معمولاً حدود ۲ سال بعد از جهش رشد نوجوانی رخ میدهد. در اولین منی اسپرم وجود ندارد. بعضی دختران در ۱۱ سالگی و بعضی در ۱۷ سالگی برای نخستین بار قاعده میشوند. متوسط سن آن ۱۲٫۹ سال است. پسرها در سن ۱۲ تا ۱۶ سالگی و متوسط ۱۴٫۵ سال دچار انزال حاوی منی میشوند.
سردرگمی هویت از دید اریکسون
اگر بحران هویت حل نشده باشد فرد مفهوم یکپارچهای از خود یا معیارهای ارزیابی ارزشمندی خود در زمینههای عمده زندگی نخواهد داشت.
چهار وضعیت هویتی مارسیا
دستیابی به هویت
بحران هویت و مرحله پرسشگری درباره خود و تعریف خویشتن را پشت سر گذاشتهاند. به مواضع فکری خاصی دست یافته و به آنها پایبند و در مورد شغل به تصمیم قطعی رسیدهاند. باورهای سیاسی و مذهبی خانواده را بررسی و آنچه با هویتش همخوان نبوده را کنار گذاشتهاند.
هویتیابی ناقص
نسبت به شغل و جهانبینی خود احساس تعهد میکنند ولی علایمی از تجربه بحران هویت دیده نمیشود. بی چونوچرا مذهب خانواده خود را پذیرفتهاند. بعضی از افراد پایبند به باورهایشان و با روحیه همکاری و برخی دیگر انعطافناپذیر (خشک) جزمی و دنبالهرو. اگر رویداد مهمی ارزشهای آنها را به چالش بطلبد احساس سردرگمی میکنند.
تعلیق هویتیابی
این جوانان در حال تجربه بحران هویت هستند. به دنبال پاسخ برای پرسشهای خود و گرفتار تعارض بین علایق خود و برنامههایی که والدینشان برای آنها در نظر گرفتهاند. ممکن است برای مدتی باورهای مذهبی و سیاسی را با شور و شوق فراوان مطرح ولی پس از تأمل بیشتر آنها را کنار بگذارند. در بهترین شرایط آدمهای حساس، اخلاقی و روشنفکر و در بدترین شرایط افرادی اضطراب زده، مردد و جزماندیش به نظر میرسند.
پراکندگی هویت
ممکن است در گذشته دچار بحران هویت بوده یا نبودهاند اما در هر صورت به مفهوم یکپارچهای از خود دست نیافتهاند. مثلاً میگویند بدشان نمیآید به کاری دست بزنند اما عملاً کاری نمیکنند. به گفته خودشان علاقهای به مذهب و سیاست ندارند. برخی بدبین و برخی سطحی و گیج و سردرگم هستند.
منبع
