ارتقاء سلامت روانسبک زندگیفرزندپروری و رشدهوش هیجانی (روابط میانفردی)
تاثیر طلاق بر فرزندان _ شکیبا قدس
چند توصیه برای کاهش آسیب جدایی والدین
طلاق والدین چه تاثیری بر کودکان دارد؟
حتما بارها شنیده اید که تاثیر طلاق و جدایی بر فرزندان میتواند بسیار مخرب باشد. در این مقاله سعی داریم تاثیر طلاق بر فرزندان را بررسی کنیم و با ارایهی چند راهکار، تا حد زیادی از آسیب دیدن کودکان در فرایند طلاق بکاهیم.
همانظور که می دانید، طلاق و جدایی انتخاب بین دو گزینه ی بد و بدتر است، اما باید در نظر داشت که در این فرایند، این کودکان هستند که بیشترین آسیب و استرس و آشفتگی را متحمل میشوند. پس راهکار چیست؟
چطور میتوانیم اسیب طلاق و جدایی را کاهش دهیم؟
فرزندانتان را از تصمیمتان به طلاق آگاه سازید
توصیهی اول اینست که در شرایط عادی و به دور از هرگونه تنشی، فرزندانتان را از تصمیم تان آگاه سازید. از انتقال تصمیم تان توسط افراد دیگر خانواده مثل: مادربزرگ و عمه و … به فرزندان و یا حتی آماده کردن فرزندان کوچکتر توسط فرزند بزرگتر جدا بپرهیزید. یادتان باشد که فرزند شما تا زمانیکه شما به عنوان والد، او را از تصمیم تان مطلع نکنید و دربارهی این موضوع با وی جدی صحبت نکنید، از صحت امر اطمینان پیدا نخواهد کرد. بهترین کار اینست که در یک جلسهی خانوادگی با همسر و فرزندانتان این موضوع را مشخصا اعلام کنید.
به کودکتان وقت بدهید
معمولترین واکنش کودکان بعد از شنیدن تصمیم جدایی شما از همسرتان انکار و باور نکردن موضوع است. همانطور که طلاق برای شما حتی به عنوان یک بزرگسال بالغ پروسهای تروماتیک[۱] هست، این موضوع برای کودکتان به مراتب سخت تر و پیچیدهتر است؛ چرا که از حالا به بعد او باید هرکدام از والدینش را در خانه هایی جدا ازهم تصور کند و یا حتی برای زندگی، یکی از آنها را انتخاب کند. پس اجازه دهید که آرام آرام و پله پله با شرایط موجود کنار بیاید. حضور فیزیکی و حمایت صمیمانهی شما برای جلب اعتماد قلبی وی به شدت لازم است. به طور مثال صحبتهایتان را با این جمله آغاز کنید: “می دونم که ناراحتی/ تعجب کردی/ عصبانی هستی و … اما مطمئن باش که ما تو رو تنها نخواهیم گذاشت”.
هیچ تصویر ذهنیِ منفی از همسرتان برای کودکتان بجا نگذارید
یادتان باشد که اگر شما قادر به ادامهی زندگی با شریک زندگیتان نبودید کودکتان مقصر نیست! شما از همسرتان جدا می شوید اما کودکتان باید بین زندگی کردن با پدر یا مادرش یکی را انتخاب کند، لذا سعی نکنید با تصویرسازی منفی درباره ی مادر/پدر او شرایط را برایش سخت تر کنید. مورد دیگر اینکه هرگز سعی نکنید خودتان را قربانی رفتارهای شریک زندگی تان جلوه دهید و کودک را وارد بازی قاضی و متهم نکنید! اجازه دهید تا او با ظرفیت روانی خودش روند رشد طبیعی را طی کند.
برنامه ی زندگی مشخصی برای بعد از طلاق داشته باشید
کودکان همواره از تکرار آرامش میگیرند و حالا پروسه ی جدایی قرار است این آرامش را از آنها برای مدتی سلب کند، پس لازم است نسبت به تغییراتی که قرار است کودکتان بعد از جدایی شما و همسرتان تجربه کند؛ اعم از (محل زندگی جدید، مدرسهی جدید، کلاسهای فوقبرنامه، دیدار با اقوام همسر و …) به صورت مشخص و واضح گفتگو کنید و نظر او را هم جویا شوید. و تا حد امکان با وی همکاری کنید و اجازه دهید تا آرام آرام با شرایط جدید همراه شود.
مورد دیگری که نباید از اهمیتش غافل شد، وعدههای دیداری که کودتان با مادر/پدر خود دارد. حساسیت شما و خوشقول بودنتان برای تحقق این امر، آرمش خاطر زیادی را برای کودک فراهم میکند. پیشنهاد میشود برای کودکانی که سواد خواندن ندارند، یک جدول آماده کنید و مقابل دیدگانشان نصب کنید و بوسیله ی آن روزهایی را که قرار است مادر/پدر خود را ببیند را هایلایت کنید. همچنین لازم است از شریک سابق زندگی خود بخواهید که نسبت به تحویل گرفتن بچه ها از شما خوشقول باشد تا آرمش روانی کودک برهم نخورد.
اکر کودک استثنا راضی به گذراندن وقت با شما نبود، دلسرد نشوید و به تلاش خود برای جلب محبتش ادامه دهید.
یادتان باشد که برای داشتن احساسات متضاد هرگز او را سرزنش نکنید..
کودکتان را درک کنید
به او اجازهی تجربهی احساسات متفاوت را بدهید. در فرایند طلاق و جدایی، کودکان ممکن است دچار تجربهی احساسات متنوعی باشند که گاها صحبت کردن راجع به آنها برای خودشان هم مشکل باشد، احساسات رفتارهایی مثل عقبگرد کردن، خشم بی دلیل و لجبازی بدون هیچ برانگیزانندهی بیرونی.
در احساسات عقبگرد کردن یا رفتارهای بازگشت به عقب؛ کودکان ممکن است رفتارهایی را بروز بدهند که از سن تقویمی شان کمی عقب تر هستش و به اصطلاح بچگانه تر تعبیر می شود. که در اینجا حمایت شما و خنثی بودن برخوردتان میتواند بسیار کمک کننده باشد.
در تجربه کردن خشم، کودک ممکن است احساسات پیچیده ای مثل عذاب وجدان و احساس گناه را نسبت به حضور خودش داشته باشد که در اینجا هم همراهی شما به عنوان والد و اطمینان دادن به او در این باره که “جدایی من و مادر/پدرت به دلیل حضور تو نیست و ما اگر با هم زندگی نکنیم اما تو همچنان فرزند دلبند ما خواهی بود …” می تواند خیلی آرامشبخش باشد.
کودکتان را وسیله بازگشت شریک سابق زندگی خود نکنید
به عنوان رواندرمانگر کودک و نوجوان، بارها شاهد این امر بودهام که متاسفانه والدینی که بعد از طلاق دچار پشیمانی میشوند به جای صحبت مستقیم در این باره، فرزندان خود را واسطه میکنند… . و یا با رفتارهای پرخاشگرانه آنها را عامل تهدیدکنندهای قرار می دهند تا شریک سابق زندگی شان مجددا به زندگی آنها بازگردد. یادتان باشد که این کار جز صدمهی روانی به کودکتان هیچ حاصل دیگری ندارد و حتی در دراز مدت می تواند باعث دلزدگی کودک از شما بشود. چنین رفتاری تاثیر طلاق بر فرزندان را بسیار منفیتر خواهد کرد
اگر قصد ازدواج مجدد دارید…
سوالی که اکثر خانوادهها میپرسند، ازدواج کردن مجدد آنهاست؛ که حاصل این ازدواج، به وجود آمدن خانواده های ترکیبی می باشد.
دردسرهایی که خانوادههای ترکیبی دارند، کم نیست و در مقاله ی بعدی حتما راجع به آن به تفضیل توضیح خواهیم داد.
ازدواج مجدد بعد از طلاق و پذیرش این موضوع برای کودکان امری دشوار است. هیچ فردی دوست ندارد با نامادری یا ناپدری زندگی کند، لذا اگر تصمیم شما جدی است، باید در شرایط مناسب حتما این موضوع را با فرزند خود مطرح کنید و هرگز او را در عمل انجام شده قرار ندهید. در این خصوص پیشنهاد می شود که حتما از متخصص روانشناسی کمک بگیرید.
نویسنده: شکیبا قدس
روانشناس تربیتی، درمانگر کودک و نوجوان
شماره سازمان نظام روانشناسی ۶۳۸۳
اطلاعات تماس نویسنده
واتسپ: ۰۹۳۷۶۶۸۷۲۲۶
تلگرام: shakiba_ghods
