دسته‌بندی نشدهروان پویشی و روانکاویمعرفی کتابمکاتب روانشناسی
معرفی کتاب دروغ‌هایی که به خود می‌گوییم
نوشتۀ جان فردریکسون (قسمت اول)
“براستی چیست، این که در ما می‌خواهد سر به سوی حقیقت داشته باشیم؟”
نیچه، فراسوی نیک و بد.
معرفی کتاب دروغ‌هایی که به خود می‌گوییم نوشتۀ جان فردریکسون
فراسوی نیک و بد اثر جذاب نیچه، با پرسشی تکان‌دهنده آغاز می‌شود: از کجا معلوم که ما انسان‌ها بیشتر طالب دروغ، ابهام، توهم و نادانی نباشیم؟ از کجا می‌دانیم که خواستِ حقیقت، یک ارزش است؟ نیچه فلاسفۀ قبل از خود را متهم به این می‌کند با پیش‌داوری و تعصب، در به در به دنبال حقیقت گشته‌اند، بدون این که ارزشمندی این کوشش را بررسی کنند. اگر حقیقت ما تضعبف کند چه؟ هنگام مطالعۀ کتاب “دروغ‌هایی که به خود می‌گوییم” جان فردریکسون، نمی‌توانستم به این فکر نکنم که این کتاب، خواسته یا ناخواسته پاسخی روانکاوانه به سوال نیچه است؛ هر چند پاسخ نیچه و فردریکسون چه به لحاظ ساختاری و چه به لحاظ محتوایی زمین تا آسمان فرق دارند.
به این جملات لحظه‌ای فکر کنید: “حالا وقت هست”، “بعدا درستش می‌کنم”، “همسرم این دفعه دیگه رفتار با من رفتارش درست خواهد داشت”، “حالا کو تا مرگ؟”، “من از پسش بر نمی آم”، این آدم با دیگران فرق داره”، بالاخره زوج محبوبم رو پیدا می‌کنم؛ کسی که من رو خوشبخت خواهد کرد”، “اگر موقعیتم رو تغییر بدم دیگه رنج نمی‌کشم”، دو پیک یا دو پُک کسی رو نمی‌کشه”. اینها جملاتی هستند که همۀ ما به صورت روزمره به خود می‌گوییم، باعث تسکین موقت ما شده ولی در نهایت باعث رنج ما می‌شوند. شاید اثر فاخر فردریکسون، چنان چه از نامش پیداست، حول همین موضوع می‌گردد: چطور ما برای اجتناب از رنج روان‌شناختی، با دروغ‌هایی، خودمان را مریض می‌کنیم و این مریضی‌ها را تداوم می‌بخشیم.
از نگاه من، این اثر شاید دلربا‌ترین نگاه را به روان‌درمانی دارد و از خواندن تک تک جملاتش لذت بردم. هر چند مطالب پیچیده و دشواری را به زبان ساده بیان می‌کند، اما زمین گذاشتن آن کتاب در مواقعی برای من دشوار بوداین اثر. برای من نکتۀ جالبی داشت؛ اگر به صورت تصادفی دست روی یکی از جملات آن می‌گذاشتم، به احتمال زیاد با یک جملۀ قصار روبرو می‌شدم. در این اثر اصلا خبری از سطحی‌نگری و مطالب آبکی کتاب‌های جدید درمان‌های فست فودی (حل اختلال خواب در ۳ روز!!!!) نیست. این کتاب پر است از استعاره، حکمت و داستان‌های روان‌درمانگرانه، مثال و استدلال گیرا. این کتاب نه فقط در مورد روان‌درمانی، بلکه در مورد زندگی است.
ارتباط محتوای کتاب و REBT
هر چند این اثر و فلسفۀ درمان آلبرت الیس (REBT) خاستگاه نظری کاملا مجزایی دارند، اما هنگام مطالعۀ این کتاب از میزان تطبیق‌پذیری این دو رویکرد شگفت زده می‌شدم. مطالعۀ این اثر به یک رفتاردرمانگر‌عقلانی‌هیجانی مانند من، کمک می‌کند نگاه تازه‌ای به مفاهیم اصلی رویکرد خود داشته باشم. چطور توقعات ما در واقع آرزوهای مبتنی بر انکاری هستند که به کمک آن، به خود دروغ می‌گوییم؟ چطور با دروغهایمان، این توقعات و بایدهای جزمی را حفظ می‌کنیم؟ چرا فکر می‌کنیم چیزی غیرقابل تحمل و افتضاح است؛ آیا واقعا چنین است؟ ما چطور با عدم پذیرش و یا پذیرش مشروط خودمان و زندگی در مسیر خودتخریب‌گری گام بر می‌داریم؟ و چگونه خود را با این دروغ‌ها به ورطۀ طلاق درونی می‌کشانیم. این کتاب به درمانگرانی REBT کمک می‌کند انگیزه‌های پنهان پشت باورهای نامعقول را شناسایی کند. در و در واقع، دروغ‌ها همان نجواهای نامعقولی هستند که ما در ذهن خود جاری می‌کنیم بدون این که ریشه‌ای در واقعیت داشته باشند و برای ما سودی داشته باشند.
برای مطالعۀ قسمت دوم وارد شوید
نویسندۀ مقاله: دکتر بهروز هاشمی
کتاب دروغ‌هایی که به خود می‌گوییم
نوشتۀ جان فردریکسون
