اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری گزین

اختلال شخصیت اجتنابی شباهت ویژه‌ای به شخصیت اسکیزوئید دارند. هر دو می‌خواهند در انزوا باشند اما برخلاف شخصیت اسکیزوئید، شخصیت اجتنابی به برقراری ارتباط علاقه دارد ولی می‌ترسد در روابط شکست بخورد یا تحقیر شود. این افراد در روابطشان از ترس مرگ، خودکشی می‌کنند. این الگوی اجتنابی را می‌توان در ابعاد دیگر زندگی این افراد نیز دید. این افراد معمولاً به‌شدت خجالتی هستند و بیش‌ازاندازه نگران طرد شدن، موردانتقاد واقع‌شدن و مسخره شدن هستند. در ادامه با توضیحات تکمیلی با این افراد آشنا می‌شوید، تا بتوانید ارتباط بهتری با آنها برقرار کنید.

اختلال شخصیت اجتنابی

اغلب افراد در مواقعی تااندازه‌ای احساس کمرویی می‌کنند، مثلاً، در موقعیت ناآشنایی که دیگران را نمی‌شناسند. امکان دارد آن‌ها نگران باشند که مرتکب اشتباه بزرگی شوند و احمق به نظر برسند، اما اگر کسی همیشه از موقعیت‌های اجتماعی بترسد، از هرگونه آمیزش با دیگران بیمناک باشد، و از احتمال شرمنده شدن در انظار وحشت داشته باشد، به اختلال شخصیت اجتنابی مبتلاست.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی تقریباً از کلیه تعامل‌های اجتماعی، مخصوصاً از هرگونه موقعیتی که احتمال آسیب شخصی یا شرمندگی وجود داشته باشد، خودداری می‌کنند و خود را از فعالیتی که بخشی از کارهای عادی روزمره آنها نیست، کنار می‌کشند. گاهی آن‌ها فجایع وحشتناکی را تجسم می‌کنند که از فعالیت‌های جدید به بار می‌آیند و این نگرانی را دلیل اجتناب کردن از موقعیت‌های تازه‌ای می‌دانند که عده‌ای می‌توانند آن‌ها را ببیند. آن‌ها که متقاعد شده‌اند ازنظر اجتماعی پست‌تر از دیگران هستند، نسبت به طرد و تمسخر شدیدا حساس‌اند و اغلب اظهارات بی‌غرضانه را علامت انتقاد می‌دانند.

آن‌ها درنتیجه تمایل به اجتناب کردن از عدم‌تأیید خیالی دیگران، گرایش دارند تنها باشند. ترجیحات شغلی آن‌ها این تمایل به دوری گزینی از دیگران را نشان می‌دهد، آن‌ها از مشاغلی که تعامل کردن با دیگران را ایجاب می‌کنند، اجتناب می ورزند. اگر بتوان آن‌ها را از پذیرش نامشروط خاطرجمع کرد، قادرند روابط نزدیک و حتی صمیمانه برقرار کنند. بااین‌حال، آن‌ها در روابط خود با دیگران مفید می‌مانند و از انتقاد، شرمندگی، یا طرد احتمالی خود را دورنگه می‌دارند.

این اختلال با اختلال شخصیت اسکیزوید چند ویژگی مشترکی دارد. در هر دو اختلال، فرد از روابط صمیمانه فاصله می‌گیرد. بااین‌حال، فرد مبتلا به اختلال اجتنابی، نزدیکی را واقعاً دوست دارد و از اینکه ظاهراً نمی‌تواند با دیگران رابطه برقرار کند، مقدار زیادی رنج می‌برد. در مقابل فرد اسکیزوئید ترجیح می‌دهد تنها باشد و از اینکه با دیگران درآمیخته نیست، احساس ناراحتی نمی‌کند.

اختلال شخصیت اجتنابی در یک پیوستار از صفت شخصیت بهنجار کمرویی تا اختلال اضطراری معروف به فوبی گسترش دارد. طبق این دیدگاه اختلال شخصیت اجتنابی نوع شدیدتر فوبی اجتماعی است (رتیو،۲۰۰۰)، که وجود درون‌گرایی و نشانه‌های افسردگی، آن را از فوبی اجتماعی متمایز می‌کند(ون لزن، املکامپ، و شولینگ، ۲۰۰۰)، اطلاعات، به‌دست‌آمده از خویشاوندان افراد مبتلا به فوبی اجتنابی، از رابطه آن با اختلال شخصیت اجتنابی حمایت بیشتری می‌کند.

در تحقیقی که پیوندهای ژنتیکی بین این اختلال‌ها را بررسی کردند، معلوم شد خویشاوندان افراد مبتلا به فوبی اجتماعی، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اضطراب اجتماعی شدید قرار دارند (تیلفروس، فورمارک، اکسلیوس، وفرد ریکسون،۲۰۰۱). معلوم شد اختلال شخصیت اجتنابی در والدین کسانی که در کودکی به اسکیزوفرنی مبتلا شده بودند نیز شایع‌تر بود (آسارنو و همکاران،۲۲۰۱)

توجیهات روان پویشی(روانکاوی) امروزی این اختلال، بر ترس فرد از دلبستگی در روابط تأکید دارند (شلدون و وست،۱۹۹۰)، درحالی‌که رویکردهای شناختی- رفتاری بر این امر تأکید می‌کنند که افراد مبتلا به این اختلال، به علت اینکه در کودکی انتقاد شدید والدین را تحمل کرده‌اند، بیش‌ازحد نسبت به طرد حساس هستند. (بک و

همکاران، فریمن و همکاران،۱۹۹۰). طبق این رویکرد، نگرش‌های کژکار این افراد پیرامون این عقیده استوارند که آن‌ها معیوب هستند و ارزش توجه دیگران را ندارند. آن‌ها به علت همین احساس بی‌ارزشی، انتظار دارند دیگران دوستشان نداشته باشند، درنتیجه، برای محافظت کردن از خودشان در برابر آنچه طردگریز ناپذیر می‌دانند، از نزدیک شدن به دیگران اجتناب می‌کنند. برداشت‌های تحریف‌شده از دیگران، مشکل آنها را وخیم‌تر می‌کند. حساسیت آنها نسبت به طرد، باعث می‌شود اظهارات ظاهراً خنثی و حتی مثبت را سوءتعبیر کنند. آن‌ها که از این طرد فرضی جریحه‌دار هستند، به عالم درون می‌روند و بین خودشان و دیگران فاصله بیشتری ایجاد می‌کنند.

ویژگی‌های تشخیصی

این تشخیص برای افرادی مقرر می‌شود که طبق چهار مورد زیر یا بیشتر، به بازداری اجتماعی، احساس بی‌کفایتی، و حساسیت مفرط نسبت به ارزیابی منفی دچار هستند

• اجتناب از فعالیت‌هایی که مستلزم تماس میان‌فردی هستند، به علت ترس از انتقاد، عدم‌تأیید، یا طرد
• عدم تمایل به درآمیخته شدن با دیگران مگر اینکه مطمئن شوند دوستش دارند
• خودداری از برقراری روابط صمیمانه با دیگران به علت ترس از شرمنده یا تمسخر شدن
• اشتغال ذهنی به طرد شدن یا موردانتقاد قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی
• کمرویی در موقعیت‌های میان فردی جدید به علت احساس بی‌کفایتی
• خود را از لحاظ اجتماعی نالایق، از لحاظ شخصی فاقد جذابیت، یا پست‌تر از دیگران دانستن
• بی‌میلی در خطر کردن‌های شخصی یا انجام دادن فعالیت‌های جدید به علت ترس از شرمنده شدن

منبع:

کتاب: آسیب‌شناسی روانی
نویسنده: ریچارد پی هالجین – سوزان کراس ویتبورن
مترجم: یحیی سیدمحمدی