آتاکسی یک اختلال عصبی است که بر روی سیستم حرکتی و عصبی بدن انسان تأثیر میگذارد. این بیماری از سه نوع مخچهای، حسی و وستیبولار تشکیل شده و هم به صورت ارثی و هم به صورت اکتسابی ایجاد میشود.
آتاکسی به مجموعه اختلالاتی گفته میشود که بر تناسب، کلام و تعادل انسان تأثیر میگذارد. همچنین این بیماری ممکن است موجب ایجاد مشکلاتی در هضم غذا و راه رفتن شود. برخی افراد از بدو تولد دچار این بیماری هستند، اما دیگران آرامآرام و در طول زمان دچار این اختلال میشوند. آتاکسی میتواند در اثر مشکلاتی مانند سوختگی، سختاک، تومور مغزی، تروما (ضربه) سر و یا مصرف الکل ایجاد شود.
آتاکسی به مرور زمان یا بدتر میشود یا بهتر و این بدتر یا بهتر شدن همگی به عامل به وجود آورنده بیماری بستگی دارد.
در این مقاله به انواع آتاکسی، علائم و درمان آن اشاره خواهیم کرد.
انواع آتاکسی
آتاکسی مخچهای
مخچه بخشی از مغز هست که وظیفه آن ایجاد تناسب و تعادل در بدن است. اگر مخچه شما کوچک شود، زمینه ایجاد این بیماری در بدن شما ایجاد خواهد شد که در مواردی طناب نخاعی شما را تحت تأثیر قرار خواهد داد. این بیماری مخچهای معمولترین نوع آتاکسی است.
علائم بیماری آتاکسی مخچهای
- تغییرات رفتاری و شخصیتی
- تغییرات در صدا
- گیجی
- خستگی
- سردرد
- قدرت پایین ماهیچهها
- لرزش ماهیچهای
- صدای نامناسب
آتاکسی حسی
آتاکسی حسی نتیجه ضربه به عصبها در طناب نخایی شما و یا صدمه در سیستم عصبی پیرامونی شماست. زمانی که شما با آتاکسی حسی مواجهید، حس کمتری در پاها و زانوی خود دارید که نتیجه صدمه دیدن عصب است. در این حالت شما پاسخ کاملی از مغز مبنی بر این که نقطه اتصال بدن شما با زمین کجاست را دریافت نمیکنید. ازاینرو به آن آتاکسی تحریکی نیز میگویند.
علائم آتاکسی حسی
- عدم توانایی حس کردن دماغ به وسیله انگشت زمانی که چشمتان بسته باشد
- عدم توانایی در درک لرزش
- مشکل در راه رفتن
- قدمهای سنگین در راه رفتن
آتاکسی وستیبولار
آتاکسی وستیبولار سیستم تعادلی بدن شما را تحت تأثیر قرار میدهد. این سیستم شامل گوش درونی و کانالهای موجود در گوش است که پر از مایع میباشد. این قسمت حرکات سر شما را دریافت کرده و به شما کمک میکند تا تعادل بدن خودتان را حفظ نمایید.
علائم آتاکسی وستیبولار
- دید تار و دیگر مشکلات چشمی
- تهوع و استفراغ
- مشکل در نشستن و ایستادن
- گیج شدن در زمان راه رفتن
- مشکل راه رفتن در یک خط راست
- سرگیجه
دلایل ایجاد بیماری آتاکسی
حدود ۱۵۰۰۰۰ نفر در آمریکا با انواع این بیماری دستوپنجه نرم میکنند. دلایل مختلفی برای این بیماری بیان شده است برخی از آنها ارثی هستند و برخی دیگر ارتباطی با ژنتیک ندارند و از عواملی مانند جراحات گوناگون به وجود میآیند. در این میان کسانی هم هستند که بدون دلیل مشخصی دچار این بیماریمیشوند.
آتاکسی ارثی
امکان این وجود دارد که شما از یکی از والدین و یا هر دو آنها ژنی جهش یافته و یا تغییر کرده دریافت کنید که باعث ایجاد آتاکسی ارثی شود.
آتاکسی اکتسابی
آتاکسی اکتسابی در زمانی به وجود میآید که شما در قسمت طناب عصبی و یا بهطورکلی عصبها دچار آسیبدیدگی باشید. برخی از دلایل ایجاد این بیماریاکتسابی به شرح زیر است:
- تومور مغزی
- کمبود خون در مغز
- فلج مغزی
- آبلهمرغان
- هیدروسفالی و یا تولید مایعات فراوان در مغز
- ترومای سر
- اسکلروزهای مختلف
- کمبود ویتامین E و یا ویتامین B۱۲
همچنین اگر شما از داروهای گوناگون و نیز الکل و یا مواد مخدر استفاده کرده و به آنها حساسیت داشته و یا دچار مسمومیت شوید، نیز ممکن است با آتاکسی مواجه شوید.
آتاکسی بدون دلیل
اگر شما ژن جهش یافته و یا تغییر کردهای را دریافت نکرده باشید و بیماری خاصی که مسبب این یبماری است را تجربه نکرده باشید شاید دچار این بیماری بدون دلیل مشخص باشید.
معروفترین آتاکسی که دلیلی برای آن تعریف نشده است آتروفی سیستم چندگانه (MSA) نام دارد. پزشکان هنوز نتوانستهاند دلیل مشخصی برای این گروه از آتاکسی ارائه دهند اما احتمال میرود این بیماری حاصل ترکیب فاکتورهای محیطی و دلایل ژنتیکی باشد.
تشخیص بیماری آتاکسی
پزشک شما برای این که بتواند این بیماری را تشخیص دهد به شما یک آزمون فیزیکی ارائه میکند. پزشک به کمک این آزمون تعادل و تناسب، شنوایی، دید و حافظه شما را مورد آزمایش قرار میدهد.
همچنین شما ممکن است نیازمند آزمایشات نورولوژیکی و عصبی مانند ام آر آی و یا سی تی اسکن باشید تا به کمک آن پزشکان بتوانند از طریق ساختار مغز شما به مشکل پی ببرند.
در برخی موارد پزشک شما ممکن است آزمایشی را برای مایع نخایی شما تجویز نماید. به این منظور پزشک یک سرنگ را از قسمت کمر شما وارد میکند و مایع نخاعی شما را دریافت و برای آزمایش به آزمایشگاه میفرستد.
برای شناسایی این بیماری ژنتیکی ممکن است نیاز به آزمایش ژنتیکی باشد.
درمان آتاکسی
بهترین راه برای درمان علائم آتاکسی بسته به نوع این بیماری است که شما با آن دستوپنجه نرم میکنید. بهطورکلی درمان مشخصی برای آنوجود ندارد اما اگر این بیماری شما نتیجهای از اختلال دیگر باشد، پزشک شما برای آن اختلال راهکار ارائه خواهد داد.
همچنین اگر آتاکسی شما در نتیجه عاملی است که میتوانید آن را کنترل کنید، پزشک شما مشکل و عامل آتاکسی را شناسایی و به شما برای رفع آن کمک خواهد کرد. از جمله این عوامل میتوان به کمبود ویتامین و یا مسمومیت اشاره کرد.
آیا شما با این بیماری دستوپنجه نرم کردهاید؟ از چه راهکاری برای درمان آن بهره بردید؟ تجربیات خود را با مخاطبان بهداشت روان درمیان بگذارید.
منبع
گروه روانشناسی ستاره
